|
|
|
|
|
ĐẠI VIỆT SỬ THI
Hồ Ðắc Duy
Chim Việt Cành Nam [ Trở Về ] [ Trangchủ ]
ĐẠI VIỆT SỬ THI
Hồ Ðắc Duy |
QUYỂN 18
- Năm Mậu Thân (1788) lúc gần tháng Chạp
- Quân nhà Thanh ồ ạt kéo sang
- Quân hăm chín vạn lên đường
- Tổng đốc Lưỡng Quảng giử phần tiên phong
-
- Nhiệm bèn cùng với Ngô Văn Sở
- Ngầm điều quân đến ở Trường Yên
- Rồi sai cấp báo ngay liền
- Về cho Nguyễn Huệ biết tin tức thời
-
- Vào trưa ngày hăm lăm tháng chạp
- Vua Quang Trung truyền khắp mọi nơi
- Rằng :"Giặc Thanh nó tới rồi
- Tập tung lực luợng bên ngoài Nam quan"
-
- QUANG TRUNG HOÀNG ĐẾ
- (1788- 1792)
-
- Núi Ba Tầng thiết đàn làm lễ
- Cáo đất trời xin để lên ngôi
- Quang Trung hiệu triệu mấy lời
- Lập tức hạ lệnh đi ngay lên đường
- Đến Nghệ An lấy quân tinh nhuệ
-
- Mười ngàn người chưa kể dân binh
- Vài trăm voi chiến theo mình
- Chia quân tả,hữu năm doanh rỏ ràng
- Vua Quang Trung đường đường trước trận
-
- Áo hoàng bào lẫm liệt oai phong
- Gươm thiêng nạm ngọc đeo cùng
- Trên đầu voi chiến hào hùng duỗi rong
- Sau năm ngày bụi hồng lấm áo
-
- Tới ngang đèo dựng giáo nghỉ chân
- Vua cho mở tiệc khao quân
- Định ngày mùng bảy đầu xuân sẽ vào
- Thăng Long thành ngày đầu năm mới
-
- Từng nụ đào chớm thẹn gió đông
- Búp non lấm tâm cành hồng
- Mai vàng núp bóng thẹn thùng nắng mai
- Vua Quang Trung đến ngay Giáng khẩu
-
- Hành quân qua đánh đạo Sơn Nam
- Hà Hồi ở cách trung tâm
- Thăng Long nhắm hướng phía Nam nửa ngày
- Quân Tây sơn bao vây kín mít
-
- Mà giặc Thanh chẳng biết chút gì
- Đầu hôm cho đến nửa khuya
- Ẩn vào đồn giặc đợi thì tấn công
- Sáng mùng năm Quang Trung vừa đến
-
- Đồn Ngọc Hồi giặc chẳng dám ra
- Cửa thành đóng kín chằn qua
- Trên thành lố nhố hằng hà chông tre
- Vua sai lấy ván che rơm ướt
-
- Cho trăm voi lên trước tấn công
- Vượt qua hỏa pháo gai chông
- Dập dồn súng trận xung phong đánh vào
- Xáp lá cà vượt hào chiến lũy
-
- Quân Mãn Thanh khiếp vía chạy dài
- Cúp đầu chúng chẳng vểnh tai
- Xác quân giặc chết chất đầy thảm thay
- Hứa Thế Hanh chết ngay tại trận
-
- Trương Sĩ Long cũng chẳng hơn gì
- Quân Thanh đại bại ê chề
- Theo đê Yên phụ chạy về Đông Quan
- Giặc Mãn Thanh đầu hàng tan tác
-
- Một cánh quân chạy lạc vào đầm
- Chết vì ngựa đá voi dầm
- Chết vì đói khát cạn dần binh lương
- Đô đốc Long chặn đường lũ giặc
-
- Dùng kỵ binh đánh gắt Đống Đa
- Thâu đồn Khương Thượng về ta
- Giặc Thanh khốn đốn phải ra đầu hàng
- Sầm Nghi Đống cùng đường nhỏ lệ
|
- Thắt cổ mình ở lũy Nam Đông
- Lính thì tên trúng trận vong
- Chết hơn quá nửa, nửa làm tù binh
- Nghe được tin ở thành Khương Thượng
-
- Đã đầu hàng, binh tướng bị giam
- Khiến Tôn Sĩ Nghị kinh hoàng
- Kéo quân chạy trốn qua đường cầu phao
- Cánh Vân Nam vừa vào cửa Ải
-
- Nhận được tin thất bại bàng hoàng
- Tổng đốc Lưỡng Quảng vội vàng
- Thu quân tháo chạy theo đường Nam Quan
- Lê Chiêu Thống theo chân Tổng đốc
-
- Cùng tàn quân xâm lược Mãn Thanh
- Chạy về đến được Yên Kinh
- Lưu vong đến thác giận mình ngu si
- Từ Trang Tông đến Lê Chiêu Thống
-
- Mười tám đời tổng cộng hai trăm (1533-1789)
- Sáu lăm năm (265) cũng đủ làm
- Triều Lê hưng thịnh nước Nam một thời
- Ngày mùng bảy tháng giêng Kỷ Dậu (1789)
-
- Giữa kinh thành còn dấu chiến tranh
- Gò đồi đầy xác quân Thanh
- Đường in vó ngựa, trên thành cờ bay
- Tiết Khai Hạ, vua bày trước trận
-
- Lễ ăn mừng chiến thắng quân Thanh
- Áo bào khói súng bám quanh
- Trên mình bạch mã long lanh giáp vàng
- Thăng Long thành pháo vang, hội mở
-
- Một nụ đào mới nở đêm qua
- Nhà vua ngắt một cành hoa
- Gởi về Công Chúa nơi xa đang chờ
- Trời Phú Xuân đưa thơ đại thắng
-
- Thêm cành đào chút nắng tình yêu
- Ngọc Hân có biết bao điều
- Mừng vui cho bõ nhưng chiều đợi mong
- Vua yết bảng an dân, tha chết
-
- Tha quân Thanh thực bụng đầu hàng
- Kinh thành, đền miếu sửa sang
- Giao cho Lân, Sở liệu toan mọi điều
- Ngô Thời Nhiệm đứng đầu chính trị
-
- Phan Huy Ích phụng chỉ ngoại giao
- Sứ Thanh thù tiếp ra vào
- Bình thường quan hệ với Tầu cho yên
- Vua Càn Long muốn xem Nguyễn Huệ
-
- Tiếp phái đoàn trọng thể sứ Nam
- Nhưng vua cho Trị giả làm
- Thay mình đến lể vấn an vua Tàu
- Vũ Văn Dũng lần sau đi sứ
-
- Sang Thanh triều giả ngộ cầu thân
- Xin miền Lưỡng Quảng hồi môn
- Hai bên thương thuyết đang còn chưa xong
- Sau chiến thắng vô cùng vĩ đại
-
- Vua Quang Trung trở lại Phú Xuân
- Khẩn hoang ban chiếu khuyến dân
- Mở trường dạy học , đưa dân về làng
- Mở khoa thi , Thiếp làm chủ khảo (1789)
-
- Dùng chữ Nôm từ dạo bấy giờ
- Bỏ sưu, giảm thuế hầu cho
- Nhân dân bớt khổ, bớt lo phần nào
- Thẻ bài cho Thiên Hạ Đại Tín (1790)
-
- Cho công dân tuổi đến trưởng thành
- Thu mua đồng tốt vào doanh
- Đúc ra vũ khí, giáp binh, chiến thuyền
- Sai đúc tiền"Quang Trung Thông Bảo" (1791)
|
Lại lập kho chứa gạo khi dư
Lục tìm sách cổ tàng thư
Khắc in Sử ký, Tứ thư lưu hành (1789)
Viện Sùng Chính thuộc ngành giáo dục (1791)
Cho nhân tài dịch sách Hán Nôm
Di tích văn hóa bảo tồn
Vua truyền Nguyễn Thiếp kiêm luôn viện này
Ông Nguyễn Thiếp nhân tài hiếm có
Việc dịch thuật đã bỏ nhiều năm
Chuyển từ Hán ngữ ra Nôm
Tứ Thư, Tiểu Học còn gồm Ngũ Kinh
Triều Quang Trung tinh anh chẳng ít
Ngô Thời Nhiệm Huy Ích , La Sơn
Đến nay trước tác vẫn còn
Góp phần di sản nét son sau này
Nguyễn Thế Lịch là thầy thuốc giỏi
Thuốc làm ra chữa khỏi cho dân
Đẩy lui dịch bệnh lan tràn
Trong năm Đinh Dậu (1777) dịch đang hoành hành
Ở Đàng Ngoài nghề y thịnh vượng
Nhờ người tên Hải Thượng Lãn Ông
Thuốc Nam y nghiệp làu thông
Đặt ra nền tảng y tông lâu dài
Nguyễn Gia Thiều biệt tài thơ phú
Sáng tác thơ bằng chữ Hán Nôm
Sách này nay vẫn hãy còn
Khúc ngâm "Cung Oán" nỗi buồn tần phi
Ơ Đàng Trong từ khi quay lại
Nguyễn Ánh cho canh cải cơ binh (1789)
Chia quân còn lại năm doanh (1790)
Đặt quan Điền Trấn, bốn dinh từ rày
Thành Gia Định khởi xây kiểu khác
Một vành đai bát giác xung quanh
Kiến Phương, Kim Ấn, Gác Mành
Đất xưa Gia Định đổi thành kinh sư
Khu định cư trở nên trù phú
Cấp cho dân dụng cụ làm nông
Chọn tay thợ giỏi thủ công
Những người tinh xảo được phong tước hàm
Cho thuyền buôn ngoại bang giảm thuế
Thóc giống ban là để nông dân
Khuyến thương giúp các lái buôn
Tự do mua bán tăng phần thuế quan
Giặc nhiễu nhương điạ phần phương Bắc
Miến Điện riêng muốn đặt bang giao
Trịnh Cao, Quy Hợp hợp nhau
Cùng quân vạn tượng đánh vào Nghệ An
Trần Quang Diệu đem quân vào trước
Tiến sâu vào đất nước ngàn voi
Đuổi quân vạn tượng chạy dài
Tận cùng biên giới mới lui trở về
Thuở bấy giờ phân chia ranh giới
Triều Tây Sơn mãi tới Quy Nhơn
Phương Nam Nguyễn Ánh hãy còn
Xây thành Gia Định để làm kinh đô
Năm Canh Tuất (1790)tướng Hồ Văn Tự
Dẫn chín nghìn thủy bộ quân binh
Nha Phân mở trận giao tranh
Nguyễn Vương thất thế Long Thành rút lui
Trước tình trạng dầu sôi lửa bỏng
Quân Nguyễn Vương bất động chờ thời
Lựa khi dịp tốt tới nơi
Tung trăm thuyền chiến đánh rồi rút ngay
Vua Quang Trung đem hai vạn lính (1792)
Chuẩn bị vào Gia Định tảo thanh
Hịch truyền đến các trấn doanh
Quy Nhơn, Quãng Ngãi các thành Đàng Trong
Đặt kế hoạch trong ngoài liên kết
Đối với Tàu lễ yết cầu hôn
Miền Nam, Nguyễn sẽ không còn
Đất đai Đại Việt nước non lẫy lừng
Nhưng tiếc thay nửa đường vắn số
Vua Quang Trung đành bỏ ra đi (1792)
Lìa trần một giấc biệt ly
Trăm năm còn lại những gì nữa đây
Mình Ngọc Hân đắng cay thắm thiết
Ôm mối sầu tử biệt nào nguôi
Khóc chồng ươt đẫm tóc mai
Mực mài giọt lệ viết lời bi thương
"Ai tư vãn" một chương tuyệt tác
Viết cho chồng quặn thắt niềm đau
Ái ân sao vội qua mau
Hương yêu còn đọng cành đào Nhật Tân
(chép bài Ai Tư vản vào đây)
Vua Quang Trung mãn phần quá trẻ
Việc triều đình không kẻ đảm đương
Tham lam một lũ gian thần
Thái sư giám quốc lấn dần phép vua |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|